CHANDRAYAAN-2



India economy lhahsap jeh in scientist ho natoh toh mehtha adim doh in aum tai.

Hetding khat chu India in Space Program dia asuh mang hi 0.004% GDP bou ahi. US, South Korea, China le gamdang ho suhlut sang'a pum niem a niem ahi.

ISRO in foreign satellites launch abawl peh nauva invest ijat hamkhat abawl nalai ahi.

India scientist ho thilbawl hin ahithei chan'a sum lut lhom le lolhinna dia tohguon ahi. Tu chun chandrayaan-2 sol a um jong hi thao(fuels) lhomcha alutna dia "Slingshot" method kijang a bawl ahi(fig a). Rocket in awl deuva avelkuol jing'a orbit(lampi) dang akhel di phaat le thruster agah peh le orbit dang lut paiยฒ jeng ahi. Hiche hin thao tamtah le sum tamtah adal doh ahi.

Chandrayaan-2 hi tupet a 95% successful ahi.Lhanuoi lang(south pole) aphah  kom'a kiholmo chu "Lander" ahi. Hiche hin lha chung'a minerals ho test bawldi kiti ahi."Orbiter" kiti pen chun lha lim akap doh ding ahin;ajouva chu Lander setna chu ahin kapdoh ahitai. Chairman ISRO in ni 15 sung'a kijopmat di dan ahithu aseiye. Hiche Orbiter hin kum khat tobang lha chung ahinvet kuol di ahitai.

Lhanuoi lang (south Pole) hi nisa 95% tobang soh jing ahin;ginchat dungjuiya chu "Ice" umdia ginchat ahi. Hiche ho study bawldia kisol ahi.2008 kum'a Chandrayaan 1 kisol chun lhasung'a twi um dan ana mudoh ahi. Twi aum nah le hinkho umdi ti ahi.

Chukitle lhasung hi chenna dia lolhingtah khat chu ahi.Lhasung'a chenna ibawldoh ule Mars chena dia jong lampi hoitah chule chenna di mundang ivet diu jong le lampi masa pen chu ahi. Bawlla chenna ding munchom ivet diu ham ti chu na lung in ana gel maiyin..,

Gah lut kit leu hen leiset tobang chenna dia lhing kimudoh jat mongยฒ hi sang thum lang lhing ahitai. Hiche ho chu amin exoplanet kiti ahi. Hiche ho hi Goldilocks zone kiti mun solar system khel lam'a atamjuo um uva ahi.Tekahna Proxima b jong hi chenna dia lhing khat ahin ama hin Proxima Centaurus avel kuol ahi. Leiset apat 4 & half light years a um ahi(1 light-year =
9.461 ร— 1012 kilometres). Hichan ga lhunna dia kum tamtah lutding ahin hijeh a tupet a um sun chu Lha le Mars bouhi eiho current technology eipui lut thei u ahi. Hiche teni colonise ibawl jou nah ule Europa (Jupiter's Moon) lha sung le Titan(Saturn'  moon) teni jong chenna dia vet thei hidi ahi.

Ipi hile jih di atam beh in comment lang'a  ding anakoi taute.

(Bawlla mundang ivet jiu ham iti le leiset hi nikho khat le Asteroid in asuh mang kitdia um ahi. Asteroid akuon'a kivenna di lampi dang ineilouvu ahi. Chugoh hilouva nuclear threat jeh jong ahi.Van chung lam sim hin ichennao hetbe na keu hilouva sana le songmantam vanlaijuol'a adimdoh a um ahi. Lha sung'a jong Helium-3 le minerals mantam tah tah um ahi.Hiche ho mining ibawl thei ule gam haosa pen ihi diu ahiโ˜บ)

Comments

Popular posts from this blog

Debunking Meitei Lies on the 3Three YouTube Channel owned by Meitei Chingtham, with the script read by an American youth

Rejoinder to False Allegations Against the Kuki, Allegedly Supported by Israel, China, the US, the UK, and Canada

EXPANDING THE IMPLEMENTATION OF THE LAW OF TIT FOR TAT BEYOND OUR COMMUNITY