UKRAINE-RUSSI CRISIS
โ AstroMuon Kuki
Kumkhatval kiboina galkai ahitauve. Akiboina jeh lhon(long story short) :
1.Russia dia Ukraine hi gam poimotah hijeh(strategic importance)
2.Russia le Ukraine gam kiboina jeh(territorial conflict)
Hiche Ukraine President thum Viktor Yanukoviych(2010-2014), Petro Poroshenko(2014-2019), Volodimyr Zelensky(2019-Present) vaipoh sung ivetle kiboina hetchilthei ahi.
VIKTOR YANUKOVYCH(2010-2014) :
Viktor hi Communist Party of Soviet apat kaidoh ahi. Hiche party hi Pro-Russia, Pro-Soviet Culture,Eurosceptic/not very liberal ahi. Ukraine hi 91 masang a Soviet Union(Russia) noiya um ahin hiche kivaipohdan nungpoh lutdi hi Viktor tup ahi. Hichejeh a Ukraine-Russia Agreement (2010) hi anakaiya thau(Natural Gas) Russia apat hungho hi 30% manlhom a Ukrainian in ajah ding, hinlah Russia's Black Sea fleet 2017 a kichai ding 25 yrs chondi noupna ahi. Viktor tohgon hi Ukrainian mipin adoudal in EUROMAIDEN MOVEMENT (2013) asohdoh in lamkai hina apat haihen tia mipi kiphinna ahi. Control damage nading European Union Association Agreement (2013) abawl in chomkhat jouvin asutang kit in Ukraine dalhan ana jammang e.
PETRO POROSHENKO (2014-2019 ):
Ama hi European Solidarity Party apat kaidoh ahin chuleh tua lamkaipo Zelensky hi Servant of the People Party apat ahikit e. Hiche political party teni hi Pro-NATO, Pro-Western, Pro-EU, Liberal Democracy (Anti-Russia Culture) ahigel lhon e.
Euro Maiden Movement(2013) laitah a Russia in CRIMEA invade abolla ama thaneina noiya akoidoh dan hi ivetle Viktor(Ukraine Prez) toh Russia PM kiguijopdan mudohthei ahe. 2014 kum hi Ukraine in Crimea alhasuo a, Ukraine Prez Viktor jammang kum jong ahin chuleh President thah Petro in atuhkum jong ahi. Hiche kumma hin Germany, France, Ukraine le Russia in galbeina(ceasefire) ding MINSK AGREEMENT(Sept 2014) anei uvin hinla alosam e. Feb 2015 in Minsk Agreement 2 abolkit uvin alolhing dehpoi.
Minsk Agreement hi Donbas region a ceasefire umna di ahi hinlah ana lolhing poi.
Ukrainian Perspective:Ukraine ceasefire noum, Russia in heavy weaponry ladoh hen abanle Donbas region full control aneidi ti ahi.
Russia perspective:Ukraine in autonomy Donbas region(Donetsk le Luhansk) apehle bou withdrawal bolbepdi ti ahi. Alangto in demand gel abol lhon in kihouchamthei loule machalna aum theipoi.
ZELENSKY-CURRENT UKRAINE PRESIDENT:
2019 kum in President atuhpan in Minsk Alternative ding Steinmeier Formula apodoh e. Ukraine demand chu Donbas region Self Autonomous grant aboldile local elections um masa hen abanle complete ceasefire ding Russia in
galmanchah le sepoy toldoh masa hen ti ahi. Russia demand chu ahikitle Donbas region autonomy hidi, elections le autonomy pe masauvin adang chu abanle ti ahi. Hichejeh a Ukraine in risk alah ngamlou ahi. Ukraine in Russia demand grant pehtale Donbas region se Russia military vaipohna umding keu hilouva civil unrest internal conflict 2013 Euromaiden Movement tobang sohkkhante ti ahi.
EUROPEAN UNION(EU) & NORTH ATLANTIC TREATY ORGANIZATION(NATO) DINGMUN:
EU in Ukraine alahlutnom lounahi joukhatle Ukrainian tehi Europe gamsung a kichondoh khauvinte ti ahi. NATO le Ukraine hi 1997 apat kiguijopna hung neitou peh ahi lhonne. Hinlah NATO in Ukraine membership apehlouna jeh hi apehpehle NATO military asollut a Russia adou ngai a ahi. Ipi jeh a Russia adoudi ham ajeh hoitah aneilou jeh a membership grant lou ahi. Afghanistan kum 20 val jen douchai panpan a Ukraine gal aga kappeh di jong tahsan thei ahipoi. Ipi hile NATO in Ukraine angaichat bang a Ukraine in jong NATO panpina angaichat ahi. Ukraine hi tumasang a chamlhat pan ahin Russia galpi a doudia che theinailou ahi. Hijeh a NATO le EU angaichat ahi. NATO in jong apanpi theipen abol chu Russia chung a economic sanctions abolkhum chu ahi.
RUSSIA STANDPOINT:Russia in adei chu Eastern Ukraine se hi Pro-Russia ahiuvin amahokeu kivaipohna peuvin ti ahi. Abanle US/NATO/EU Ukraine thu a kkikumda hen tiu ahi. Hichejeh a Russia in Donbas region rebels ho galmachah lampang kithopi jing a Ukraine govt adousah, vanleng ho jong Surface to air missile mangcha a lenna jong akaplhah jiu, Malaysia MH77 airplane jong chu hiche rebels group in akaplhah ahi(Malaysia lengna thuhi Netflix documentary a hung pot inte tulha le). Russia in Ukraine kipumkhatdi hi atijat jeh a Eastern Europe le Crimea a rebels hoa pat boina asem jing ahi. Ukraine in internal conflict aneilouva le stability country hiding hi Russia koichatna ahi. Geopolitics perspective a Russia dingmun ivetle adih in hinlah adang apat vet ding..... (ihesoh kei uve) .
CONCLUSION:Ukraine-Russia khatjo sang kamdam awnem a tongdon ding le kineosahdi aum masat lhon togei solution ima pounte.
Comments
Post a Comment